Zelfcompassie, basisbehoeften en uiterlijk. De relatie tussen deze dingen werd onderzocht door Ntoumanis et al. En hun onderzoek geeft twee interessante aanknopingspunten om adolescenten te beschermen en te helpen meer tevreden te zijn met hun eigen lichaam.

Ontevredenheid over uiterlijk

De mate waarin adolescente jongens en meisjes zich zorgen maken over hoe ze eruit zien is een groot probleem. Ontevredenheid over je uiterlijk is geassocieerd met slechte psychologische gezondheid, laag zelfvertrouwen, verminderde fysieke activiteit en problematische eetgewoonten. De perceptie van het eigen uiterlijk is daarbij bepalender dan het BMI van de adolescent. Daarbij is de discrepantie tussen hoe je eruit ziet en hoe je eruit zou willen zien belangrijker dan je BMI. De mate van discrepantie bepaalt je ontevredenheid met je lichaam.

Opwaartse vergelijking

Een factor die bijdraagt aan die discrepantie tussen hoe je eruit ziet en hoe je eruit wilt zien is (en vervolgens ontevredenheid met je lichaam) is de opwaartse vergelijking. Oftewel, je vergelijkt jezelf met iemand die er mooier uit ziet dan jij. Opwaartse vergelijking werkt slecht, omdat je minder tevreden wordt over je eigen uiterlijk en dat is geassocieerd met eetstoornissen. Neerwaartse vergelijking (dus jezelf vergelijken met iemand die minder mooi is) werkt juist goed voor je eigen tevredenheid met je lichaam.

Discrepantie belangrijker dan BMI

Hoewel de schoonheidsstandaards voor jongens en meisjes verschillend is, blijkt voor zowel jongens als meisjes dezelfde effecten op te treden: wanneer er een hogere discrepantie is tussen hun huidige en hun ideale lichaamsvorm dan zijn ze ontevredener met hun lichaam en voelen ze zich slechter over zichzelf.

Zelfcompassie en basisbehoeften

De onderzoekers wilden weten of twee factoren een rol spelen in die relatie tussen de uiterlijk-discrepantie en ontevredenheid: zelfcompassie en psychologische basisbehoeftenbevrediging. Zelfcompassie betekent dat je accepterend en begrijpend reageert op je eigen falen, dat je aardig bent voor jezelf. Psychologische basisbehoeftenbevrediging betekent dat je je competent, verbonden en autonoom voelt.

Substituutbehoeften

Wanneer je psychologische basisbehoeften niet vervuld worden zou het wel eens zo kunnen zijn dat je jezelf minder positief evalueert. Daardoor zouden de negatieve effecten van opwaartse vergelijking wel eens sterker kunnen worden. Je beoordeelt jezelf slechter en ervaart een grotere discrepantie tussen hoe je eruit ziet en hoe je eruit zou willen zien. De theoretische onderbouwing hiervan is dat wanneer mensen zich niet autonoom, competent en verbonden voelen ze substituutbehoeften gaan ontwikkelen. Een substituutbehoefte is het omarmen van het slank-ideaal, rigide eetpatronen en zo weinig mogelijk eten.

Zelfcompassie als buffer

Dus zelfcompassie is een buffer, het beschermt je tegen de negatieve relatie tussen opwaartse vergelijking en beoordeling van je eigen uiterlijk. Uit het onderzoek bleek dit inderdaad zo te zijn. Als adolescenten veel zelfcompassie hebben dan hebben ze geen last van opwaartse vergelijkingen.

Frustratie als versterker

En de frustratie van psychologische basisbehoeften versterkt de negatieve relatie tussen opwaartse vergelijking en beoordeling van je eigen uiterlijk. Uit het onderzoek bleek dit inderdaad zo te zijn. Wanneer de psychologische basisbehoeften van adolescenten gefrustreerd worden evalueren ze hun eigen uiterlijk negatiever en worden de negatieve effecten van opwaartse vergelijking versterkt. Omgevingen waarin de psychologische basisbehoeften niet worden vervuld maakt mensen onzeker waardoor ze externe indicatoren (uiterlijk) gaan zoeken om hun eigenwaarde te herstellen. Deze externe indicatoren zijn steeds indicatoren in vergelijking tot anderen. Dus gaan mensen zich ook opwaarts vergelijken. Daarvoor voelen mensen zich nog incompetenter, ongeliefd en minder accepterend ten opzichte van zichzelf.

Zelfcompassie, basisbehoeften en uiterlijk

Als we adolescenten willen beschermen en helpen om tevreden te zijn met hun eigen uiterlijk kunnen we in deze studie aanknopingspunten vinden. Ten eerste: versterk hun zelfcompassie ten aanzien van hun eigen uiterlijk. Ten tweede: verminder gevoelens van psychologische basisbehoefte-frustratie en vervul de psychologische basisbehoeften van adolescenten.