Vriendelijkheid

Vriendelijkheid is niet alleen prettig, het is ook functioneel. Een authentieke progressiegerichte mentale staat is er een van vriendelijkheid ten opzichte van anderen en ten opzichte van jezelf. Maar wat als je iemand helemaal niet aardig vindt of misschien zelfs een hekel aan iemand hebt? Kun je dan authentiek vriendelijk zijn?

Prettig en functioneel

Vriendelijkheid is in de eerste plaats prettig. Mensen hebben van nature de behoefte om in harmonie te zijn met de mensen om hen heen, omdat ze zich dan veilig en verbonden voelen. Mensen willen vanuit zichzelf ook vriendelijk zijn naar anderen toe en daar zijn functionele redenen voor. Een ervan is eigen belang; wanneer ik jou vandaag help voel jij je geroepen om mij morgen te helpen. Een tweede reden is dat een wereld die vrij is van ziektes en chaos goed is voor het collectief. We zien in dat het welbevinden van onszelf onlosmakelijk verbonden is met het welbevinden van samenlevingen, landen en de hele mensheid. Een derde argument is de wens om integer te zijn. We willen ons gedragen op een manier die consistent is met logische en ethische principes. En omdat alle mensen hetzelfde zijn is het terecht dat we ook allemaal op dezelfde waardige manier behandeld worden.

Inhoud

Vriendelijkheid is dus niet alleen plezierig, het is ook functioneel. In een vriendelijke interactie kunnen de gesprekspartners hun aandacht namelijk richten op het inhoudelijke onderwerp waarover ze praten en kunnen ze exploreren hoe ze ten aanzien van die inhoud progressie kunnen boeken. In een onvriendelijke of zelfs vijandige sfeer raken mensen gestrest en zijn ze geneigd om het gevecht aan te gaan of dicht te klappen. Dat belemmert juist het boeken van progressie.

Jij vindt mij aardig

‘Mijn docent vindt mij aardig‘ is een zeer motiverende gedachte voor leerlingen en studenten. Hetzelfde geldt voor medewerkers en cliënten. Medewerkers die de indruk hebben dat hun leidinggevende hen niet mag hebben daar vaak last van. Het staat een hoge kwaliteit van motivatie voor het werk in de weg. Cliënten die ervaren dat hun coach of adviseur hen niet mag zullen zich niet makkelijk kwetsbaar opstellen. Voor deelnemers aan een training, die ervaren dat de trainer hen niet ziet zitten, wordt het moeilijk om open te gaan staan voor de materie en voor wat de trainer probeert over te brengen.

Wederkerigheid

Mensen zijn geneigd om terug te geven wat ze krijgen. Wanneer er vriendelijkheid op ze afkomt zijn ze geneigd om zelf ook vriendelijk terug te reageren. Niet alleen degene die vriendelijk wordt bejegend vaart wel bij de vriendelijkheid van de ander, ook degene die de vriendelijkheid geeft plukt er zelf de vruchten van. De vriendelijkheid heeft dus op beiden een goed effect; ze voelen zich verbonden met elkaar en hun welbevinden neemt toe. Een vriendelijke mentale staat is voortdurend aanwezig in een progressiegerichte interactie en vormt als het ware de grondtoon van het gesprek.

Ik mag jou niet

‘Wat nou als ik een leerling echt niet mag?’ vroeg een docent afgelopen week in een training progressiegericht lesgeven. Een begrijpelijke vraag, want soms doen leerlingen in de klas dingen waar je je aan ergert. Het is onmogelijk om alle mensen die je professioneel tegenkomt aardig te vinden. Soms heeft het niet eens specifiek met het gedrag van de ander te maken, maar met je eigen ervaringen met ‘soortgelijke mensen’ waardoor je intuïtief een antipathie voelt. In een privé setting hoeft dit geen probleem te zijn; je hebt veel vrijheid om te kiezen met wie je al dan niet om wilt gaan. In een professionele setting kan het wel degelijk een probleem zijn wanneer je iemand niet aardig vindt. Je antipathie staat oprechte vriendelijkheid dan in de weg.

Ontwikkelen van vriendelijkheid

Je kunt je eigen vriendelijkheid ontwikkelen door je te trainen om vriendelijke gedachten over andere mensen te hebben. Bijvoorbeeld door jezelf de vraag te stellen: ‘Wat waardeer ik in de andere persoon?’ Door oprecht op zoek te gaan naar het antwoord, vooral wanneer je je eigenlijk aan het gedrag van de ander stoort, krijg je een vriendelijker kijk op die ander en op de situatie. Zo kun je de ander vervolgens oprecht vriendelijk tegemoet treden.

Hoe ziet vriendelijkheid eruit?

Ook kun je vooraf bedenken hoe vriendelijk gedrag in een bepaalde situatie eruit zou kunnen zien. Vriendelijkheid kan allerlei vormen aannemen; het erkennen van het perspectief van de ander is het belangrijkste, maar zelfs het aannemen van een jas, iemands naam onthouden, iemand aankijken als je hem begroet of je telefoon wegleggen zijn praktische blijken van vriendelijkheid. De mogelijkheden om vriendelijk te zijn, zijn onuitputtelijk. Vriendelijkheid uit zich in gedrag, daarom kan het handig zijn om voor jezelf de vraag te beantwoorden: ‘Hoe kan ik mijn gesprekspartner laten merken dat ik hem aardig vind?’

Positieve intenties

Wanneer je iemand niet aardig vindt vanwege bepaalde gedragingen van die persoon kun je op zoek gaan naar de positieve intenties die er achter het onprettige gedrag schuil gaan. Zo was er eens een teamlid dat zich ergerde aan het gedrag van een collega. Die collega gooide telkens tijdens bijeenkomsten ‘de knuppel in het hoenderhok’. In dergelijke overleggen liepen mensen dan regelmatig boos of huilend weg. Het gedrag van de collega was niet productief, maar zijn intentie was goed. Hij vond het namelijk belangrijk om eerlijk te zijn en dacht dat hij met het benoemen van al het negatieve dat hij ervoer eerlijk was. Door die positieve intenties te gaan zien kon het teamlid meer begrip opbrengen voor zijn collega en vanuit die positieve en begripvolle mindset lukte het hem om vriendelijk erover in gesprek te gaan met hem.

Professionele vriendelijkheid

Oprechte vriendelijkheid is mogelijk bij verschillende gradaties van hoe aardig je die persoon vindt. Je hoeft de ander niet enorm te mogen om toch oprecht vriendelijk te kunnen zijn. Je kunt die mate waarin je de ander mag zelf beïnvloeden door de drie hiervoor genoemde dingen te doen, zodat je vriendelijker gedachten over de ander krijgt en in elk geval geen onvriendelijke en vijandige gedachten koestert. Zo wordt oprechte vriendelijkheid iets waarvoor je kunt kiezen.

Vriendelijk voor jezelf

De vriendelijkheid naar anderen toe is net zo belangrijk als het oprecht vriendelijk zijn ten aanzien van jezelf. Mildheid voor je eigen fouten en onhandigheden, jezelf niet veroordelen of waardeloos voelen wanneer er dingen mis zijn gegaan is een onderdeel van een progressiegerichte mentale staat. De mildheid voor je eigen klunzigheden haalt de aandacht af van jezelf als persoon, van je eigen ego. In plaats van bezig te zijn met je imago, je positie, kun je je richten op progressie boeken in de situatie waarin je nu zit en het oplossen van de problemen die je misschien zelf wel deels hebt veroorzaakt.