Een positieve toekomstinschatting is de overtuiging dat een gewenste gebeurtenis zal gaan plaatsvinden of een ongewenste gebeurtenis niet zal gaan plaatsvinden. In tegenstelling tot dagdromen over een fantastische toekomst en fantasieën over ideale situaties leiden positieve toekomstinschattingen tot actie en progressie.

Positieve toekomstinschatting

Een positieve toekomstinschatting is een bepaalde manier van denken over de toekomst. Hieronder valt het begrip self-efficacy, wat wil zeggen dat de persoon gelooft dat hij in staat is bepaald gedrag te vertonen dat zal leiden tot bepaalde gewenste uitkomsten. Ook het begrip gewenste opbrengst valt hieronder, wat betekent dat de persoon gelooft dat bepaald gedrag zal leiden tot bepaalde gewenste opbrengsten. Ook algemene positieve verwachtingen valt onder het begrip positieve toekomstverwachting. De algemene positieve verwachting verwijst naar de overtuiging dat bepaalde positieve resultaten bereikt zullen gaan worden. En tenslotte valt algemeen optimisme ook onder het begrip positieve toekomstinschatting, en dit verwijst naar de overtuiging dat de toekomst positief zal zijn. De persoon heeft levendige en gedetailleerde beelden van toekomstige gebeurtenissen die relevant voor hemzelf zijn.

Inspanning

Al deze vormen van positieve toekomstinschatting voorspellen gerichte en intensieve inspanning. Een positieve toekomstinschatting van een student dat hij een goede masterthesis zal gaan schrijven, is een voorspeller voor veel inspanning en effectieve inspanning om tot dit resultaat te komen. Hoe komt het dat een positieve toekomstinschatting een voorspeller is van inspanning?

Ervaringen

De eerste reden waarom een positieve toekomstinschatting een voorspeller is van inspanning heeft te maken met het verleden. Positieve toekomstinschattingen komen voort uit ervaringen in het verleden. De student die verwacht dat hij het examen zal gaan halen baseert zijn positieve toekomstinschatting bijvoorbeeld op zijn ervaringen met effectief studeren en goede resultaten halen in het verleden. Deze ervaringen in het verleden vormen de voeding voor doelen en plannen.

Doelen en plannen

De tweede reden waarom positieve toekomstinschattingen voorspellers zijn van inspanning is de ontwikkeling van realistische doelen en plannen. Om doelen en plannen daadwerkelijk te realiseren moeten mensen de perceptie hebben dat de gewenste toekomst haalbaar is. Het hebben van concrete doelen en plannen stimuleert het leveren van inspanning.

Overwinbare obstakels

Een positieve toekomstinschatting is gegrond op ervaringen ten aanzien van wat goed werkt om die gewenste toekomst te kunnen bereiken. Inclusief de obstakels die er op het pad liggen en ideeën over hoe die obstakels te overwinnen zijn.

Energie

Als iemand niet alleen nadenkt over de gewenste toekomst, maar ook over wat hij wil doen om obstakels op te lossen en tegenslagen te overwinnen, levert dit energie op om in actie te komen. Deze manier van denken vindt bijvoorbeeld plaats bij Mental Contrasting, waarbij de persoon de gewenste toekomst levendig visualeert en vervolgens nadenkt over de obstakels en tegenslagen die er overwonnen moeten worden wil hij die gewenste toekomst inderdaad kunnen bereiken. Eerst nadenken over de gewenste situatie en vervolgens nadenken over hoe je effectief om kunt gaan met problemen en tegenslagen geeft energie voor actie.

Positieve toekomstinschatting

In een progressiegerichte gesprek richten we de aandacht op de gewenste situatie, waarbij we via onze vragen positieve concrete gedragsbeschrijvingen van onze gesprekspartner ontlokken. We vragen niet naar droomtoestanden, wonderen of ideale toekomstplaatjes. In de beschrijving van de gewenste toekomst vragen we net zo lang door tot de gesprekspartner levendig voor zich ziet hoe hij zich gedraagt in die gewenste toekomst, hoe hij effectief omgaat met tegenslagen en problemen en lastige omstandigheden en wat die gewenste progressie oplevert. Deze interventies combineren de aantrekkingskracht van een bereikbare en positieve toekomst met het genereren van energie om in actie te komen om die gewenste toekomst dichterbij te brengen.