Hoe ervaar je deze situatie? Vragen naar hoe iemand zijn situatie ervaart heeft iets bijzonder elegants. Vragen naar ervaring heeft vermoedelijk zelfs voordelen boven vragen naar gevoelens, gedachten of percepties.

Een ervaring

Hoewel wij verschillende woorden gebruiken voor gedachten, emoties, percepties en dromen, is het niet zo dat we in ons brein en ons lichaam afzonderlijk kunnen aanwijzen waar gedachten, waar emoties, waar dromen en waar percepties plaatsvinden. Denken, voelen, dromen en percipiëren zijn geen aanwijsbare essenties, het zijn constructen die door mensen bedacht zijn. Voor ons brein is het dezelfde mentale activiteit en zijn dezelfde processen gaande of we nu zeggen te denken, te voelen, te dromen of te percipiëren.

Hoe ervaar je deze situatie?

De term ‘ervaring’ heeft iets elegants, omdat die term geen onderscheid maakt tussen emoties, gedachten, dromen en percepties. Wanneer je je gesprekspartner vraagt hoe hij de situatie ervaart selecteer je niet voor hem in welke termen hij zijn antwoord moet gieten. Hoe voel je je en hoe denk je doen dat wel. Een vraag als ‘hoe voel je je bij deze situatie?’ vraagt immers expliciet naar emoties. Een vraag als ‘Hoe denk je over deze situatie?’ vraagt expliciet naar gedachten.

Denken en voelen

Als je het evident vindt dat gedachten en emoties afzonderlijke dingen zouden zijn, dan is het belangrijk om je te realiseren dat gedachten nooit ontdaan zijn van gevoel. Praten in termen van een strijd tussen je verstand en je gevoel is voor veel mensen heel normaal, maar die tweedeling strookt niet met wat er gaande is in ons brein en ons lichaam. Er is voortdurend sprake van gevoelens in rudimentaire zin, we voelen ons positief of negatief en kalm of opgewonden en dat kunnen we niet uitschakelen, ook niet als we zeggen ‘puur rationeel te denken’.

Vragen naar ervaringen

In progressiegerichte gespreksvoering kunnen we de vraag naar ervaringen op verschillende manieren formuleren. Bijvoorbeeld door in te zoomen op het verleden, het heden en de toekomst:

  • hoe heb je die situatie ervaren?
  • hoe ervaar je deze situatie?
  • hoe zou je dergelijke situaties in de toekomst willen kunnen ervaren?

Construeren

Mensen zijn actieve constructeurs van hun eigen ervaringen. Ze ondergaan hun ervaringen niet op een passieve manier. Ervaringen ‘overkomen’ je niet, hoewel je dat natuurlijk wel zo kunt ervaren. Door de vraag te stellen naar hoe iemand iets ervaart help je die persoon om via de woorden die hij kiest zijn ervaring te construeren en er een betekenis aan toe te kennen.