De leugen van de luiheid is het thema van een van de boeken die ik deze zomer las. Het boek is getiteld Laziness does not exist en is geschreven door Devon Price. In dit boek werkt de auteur in een relaas van persoonlijke ervaringen en wetenschappelijke onderzoeken de stelling uit dat luiheid niet bestaat.

Hard werken

Price beschrijft hoe we de afgelopen decennia steeds meer en harder zijn gaan werken, hoe de werkweken langer zijn geworden en de scheiding tussen werktijd en privé tijd is weggevallen. Het boek is vrij sterk vanuit de Amerikaanse context geschreven, en de situatie in Europa is wel anders dan in de USA. Maar toch kunnen we denk ik ook in Europa wel herkennen dat die scheiding tussen werktijd en privé tijd deels is weggevallen doordat we voortdurend online zijn. Daarnaast ervaren veel mensen dat de waarde van wie ze zijn als mens in hoge mate afhankelijk is van hoe productief ze zijn in hun werk. Price stelt dat pauzes houden en stoppen met werken en vakantie nemen niet hetzelfde is als lui zijn, maar noodzakelijk is voor ons welbevinden.

Redenen

Daarnaast geeft Price aan dat er vaak onderliggende redenen zijn wanneer iemand gedrag vertoont dat ‘lui’ zou kunnen worden genoemd. Mensen waar ‘niets uitkomt’ zijn vaak keihard bezig met overleven, zo stelt Price. Ze zijn depressief, stellen actie uit omdat ze juist erg perfectionistisch zijn of zijn apathisch omdat ze de relevantie niet zien van wat er van ze verwacht wordt. ‘Lui’ gedrag heeft een onderliggende oorzaak die niets met luiheid te maken heeft, maar is een waarschuwing dat de persoon alles wat er op hem afkomt in het leven niet op een optimale manier aan het handelen is.

Noodzakelijk

Soms niets doen is noodzakelijk, zo gaat Price verder. Door soms niets te doen worden we creatiever, kunnen we problemen beter oplossen en vanuit rust kunnen we ons richten op wat er echt toe doet. Wanneer we maar doorgaan en doorgaan komen we in een to-do-list modus terecht waarin we voortgestuwd worden zonder echt na te denken over wat belangrijk voor ons is. Minder doen is niet alleen prettig, het is ook noodzakelijk voor ons welbevinden.

Overwerk

Hoe meer we werken, hoe minder we echt voor elkaar krijgen, hoe minder uniek en betekenisvol ons werk wordt. Een veel te lange werkdag leidt ertoe dat we minder goed kunnen nadenken, dat we ons minder bekommeren om ons werk en dat we uiteindelijk minder betekenisvolle resultaten bereiken. We gaan, als we oververmoeid zijn, de dingen zwart-wit zien, slechter nadenken en slechtere beslissingen nemen. Als we dan door onze vermoeidheid heen werken gaan we ons emotioneel distantiëren van ons werk, slapen we slechter, worden we geïrriteerd en uiteindelijk worden we ziek.

Drie tips

Als tegenmaatregel tegen de productiviteitsdruk geeft Price drie tips. Ten eerste: creëer je eigen autonomie in je werk. Zorg dat je zoveel mogelijk je eigen beslissingen kunt nemen ten aanzien van wat je doet en hoe je het doet en waar je het doet. Neem verantwoordelijkheden op je die je enthousiast maken. Ten tweede: focus op de kwaliteit van wat je doet en niet op het aantal werkuren. En ten derde: zorg dat je werk niet overloopt in de rest van je leven, zorg voor een knip tussen die twee (bijvoorbeeld door je email ’s avonds niet te checken). Het leven gaat om zoveel meer dan productief zijn en indruk maken op anderen, zegt Price.

Van Schuldig naar Zorgvuldig

Regelmatig zijn er deelnemers aan onze trainingen die aangeven zich schuldig te voelen als ze pauze nemen, als ze even gaan wandelen tijdens een werkdag, of als ze wat later komen of eerder weggaan van hun werk. Daarbij zeggen ze ook vaak dat ze die pauzes, die wandeling en die flexibiliteit eigenlijk wel erg graag zouden willen. Wanneer je kijkt naar de voordelen die het heeft wanneer mensen soms ‘lui’ zijn dan is het eigenlijk eerder zorgvuldig gedrag dan iets waarvoor je je schuldig zou moeten voelen. Pauzes nemen en gas terug nemen op je werk leidt juist tot creativiteit, betere oplossingen voor problemen, kwaliteit op langere termijn en een focus op werkzaamheden die ertoe doen en misschien nog wel belangrijker: tot geestelijke en lichamelijke gezondheid. Met pauzes zorg je zorgvuldig voor de kwaliteit van je werk en de kwaliteit van je leven op langere termijn.