Hebben probleemjongeren een harde aanpak nodig? Is een strakke hand, straffen en onder druk zetten nodig bij risicoleerlingen? Immers, deze jongeren lopen het risico om vroegtijdig de school te verlaten en hun gedrag is vaak grensoverschrijdend. Docenten kunnen hen ervaren als tamelijk onhandelbaar. Daardoor kunnen zij denken dat de risicojongeren hard aangepakt moeten worden en een schop onder hun kont nodig hebben. Nieuw onderzoek van Gueta et al (2021) laat zien dat deze intuïtieve reactie om risicoleerlingen hard aan te pakken niet werkt. Authenticiteit van risicoleerlingen blijkt hun risico op schooluitval namelijk te verlagen.

Authenticiteit

Authentiek zijn is iets waardevols en goeds voor mensen, en ook voor jongeren. Een ontwikkelde perceptie van authenticiteit bestaat uit vier componenten:

  1. zelfbewustzijn: de jongere is zich bewust van zijn eigen waarden en houding, invloed op anderen en op hoe hij overkomt op anderen
  2. geïnternaliseerd moreel perspectief: de jongere gedraagt zich in lijn met zijn morele waarden en doet het juiste omdat hij eerlijk en rechtvaardig wil zijn
  3. uitgebalanceerde informatieverwerking: de jongere is in staat om te luisteren en verschillende perspectieven in overweging te nemen voor hij tot een beslissing komt
  4. relationele transparantie: de jongere is oprecht, eerlijk, heeft geen oneerlijke motieven of bijbedoelingen in zijn interacties met anderen

Authenticiteit

Of de jongere de perceptie had dat hij authentiek was op school werd door de onderzoekers in kaart gebracht. Authenticiteit werd daarbij geoperationaliseerd aan de hand van de volgende soorten items:

  1. zelfbewustzijn: ik ben me bewust van waarom ik de dingen doe die ik doe
  2. geïnternaliseerd moreel perspectief: Ik blijf trouw aan mijn persoonlijke waarden
  3. uitgebalanceerde informatieverwerking: Ik probeer onprettige gevoelens over mezelf weg te stoppen (R)
  4. relationele transparantie: Ik gedraag me vaak op een manier die mijn echte gevoelens en gedachten niet reflecteert (R)  

Autonomie-ondersteuning

Hoe wordt authenticiteit bij probleemjongeren mogelijk? De zelfdeterminatietheorie laat zien dat ieder mens psychologische basisbehoeften heeft en dat het vervullen van die behoeften leidt tot welbevinden en autonoom functioneren. De onderzoekers hadden vier hypothesen:

  1. Hypothese 1: een autonomie-ondersteunend klassenklimaat is positief gerelateerd aan de ervaring van authenticiteit van risicojongeren
  2. Hypothese 2: de perceptie van authenticiteit van risicojongeren is negatief gerelateerd aan hun risico op vroegtijdig schoolverlaten
  3. Hypothese 3: een autonomie-ondersteunend klassenklimaat is negatief gecorreleerd met het risico op vroegtijdig schoolverlaten
  4. Hypothese 4: de perceptie van authenticiteit bij risicojongeren speelt een mediërende rol in de relatie tussen een autonomie-ondersteunend klassenklimaat en het risico op vroegtijdig schoolverlaten van risicojongeren

Authenticiteit verlaagt risico schooluitval

De hypothesen werden bevestigd in hun onderzoeksresultaten. Deze studie laat zien dat er een positieve correlatie is tussen een autonomie-ondersteunend klimaat op school en een gevoel van authenticiteit bij risicojongeren. Ook laat de studie zien dat er een negatieve correlatie is tussen een gevoel van authenticiteit bij risicojongeren en hun risico op vroegtijdig schoolverlaten. Daarnaast is er een negatieve correlatie tussen een autonomie-ondersteunend schoolklimaat en vroegtijdig schoolverlaten. Jongeren wiens psychologische basisbehoeften worden vervuld kunnen authentiek zijn op school, wat hun risico op vroegtijdige schooluitval verlaagt. Het is precies tegenovergesteld aan wat mensen vaak denken: de beste manier om bij te dragen aan de kans dat probleemjongeren hun school afmaken is door hun psychologische basisbehoeften te vervullen, niet door ze onder druk te zetten. Gecontroleerde motivatie is niet soms nodig. Consequenties wel.